Nhiều người cứ mãi than vãn vì sao mình sống tốt, không làm hại ai nhưng cuộc đời vẫn lắm gập ghềnh, chông gai, không phất lên nổi. Theo lời Phật dạy, có thể là do người đó phạm phải những điều nhân quả khiến cuộc đời xui xẻo dưới đây mà không tự ý thức được.
Người xưa có câu: “Phúc và họa không tự nhiên mà đến, do chính con người tạo ra.” Chúng ta, những người trần mắt thịt bị vô minh và ngu dốt cản trở. Ai cũng mong rằng cuộc sống của mình sẽ tốt đẹp và may mắn, nhưng chúng ta không biết rằng sự may mắn và phước lành cũng liên quan đến luật nhân quả.
Thiện ác báo đáp như hình bóng, phước báo không tự nhiên sinh ra, cũng không thể cầu mà có. Và bất hạnh không phải là sự trừng phạt của ai đó dành cho bạn, mọi chuyện đều do chính bạn gây ra.
Trong “Kinh Dịch” viết: “Địa thế khôn, quân tử dĩ hậu đức tải vật”, ý rằng: Đất có tính nhu hoà, người quân tử lấy đức dày để nâng đỡ vạn vật. “Hậu đức tải vật” nghĩa là lấy đức dày mà bao dung, nâng đỡ vạn vật. Nếu một người mà không có đức thì sẽ phải gánh chịu hậu quả nặng nề.
Phước lành thực sự đến từ trí tuệ, và những gì có được bằng những thủ đoạn xấu sẽ không tồn tại lâu dài. Mọi pháp đều xuất phát từ tâm, tâm tốt bao nhiêu, cuộc đời sẽ tốt đẹp bấy nhiêu. Mặt khác, số phận cứ mãi xui xẻo, gập ghềnh đầy chông gai phần lớn là do tâm bất tịnh và nghiệp xấu do thân, khẩu, ý tạo ra.
Theo lời Phật dạy, có 6 điều nhân quả khiến cuộc đời xui xẻo, mãi chìm đắm trong đau khổ, nghèo đói.
1. THÍCH NÓI LỜI PHÀN NÀN
Nhiều người có thói quen phàn nàn và than phiền về cuộc sống cũng như về số phận của bản thân, hoặc thích nói về người khác mà không hay biết rằng, đó chẳng những là những lời nói vô nghĩa nhất trên đời mà còn là một trong 6 điều nhân quả khiến cuộc đời xui xẻo.
Đức Phật có dạy rằng, đối với những lời nói tiêu cực, than phiền thường xuyên cũng sẽ là lời nói gây ra quả báo nhãn tiền từ đó làm cạn kiệt phúc khí của chính bản thân. Nói những lời như thế thì sẽ chỉ làm hao mòn đi phúc đức và không mang đến lợi ích cho cuộc sống của bạn.
Đặc biệt khi xung quanh có những hoàn cảnh bất lợi, nhiều người thích càu nhàu, phàn nàn, thậm chí dùng những lời lẽ thô tục để chửi trời đất. Kinh Hoa Nghiêm nói: “Bạn nên quán sát bản chất của Pháp giới, mọi thứ đều do tâm bạn tạo ra.” Nếu tâm bạn tràn đầy năng lượng tiêu cực, tình thế sẽ chỉ ngày càng tồi tệ hơn, nhân quả của tất cả các suy nghĩ và lời nói tiêu cực đó cuối cùng sẽ rơi vào bạn.
Người xưa thường nói: “Người không làm được việc gì thì hãy tự mình tìm kiếm sự giúp đỡ, thân thể sẽ đứng thẳng và thế giới sẽ trở lại như cũ.” Một người ăn thì một người no, nhân quả của chính mình là vậy.
Cuộc đời của người khác dù tốt đến mấy thì đó là nhân quả của người ta, bạn không thể hưởng thụ thay; dù vận mệnh của bạn xấu đến đâu, đó là nhân quả của chính bạn, và người khác không thể thay bạn chịu đau khổ.
Đừng khiến phàn nàn và than vãn trở thành thói quen. Nếu bạn thỉnh thoảng phàn nàn hoặc than vãn, không sao cả. Tuy nhiên, nếu nó trở thành thói quen, nó sẽ tương tự như ban sử dụng đồ uống có cồn: bạn càng uống, bạn càng khát.
Thay vì phàn nàn thì chúng ta nên dùng thêm nhiều hành động hơn để có thể thay đổi hiện trạng và nói ít lời phàn nàn hơn từ đó làm những việc có ý nghĩa hơn, cuộc đời của bạn sẽ ngày càng tốt đẹp lên.
Nên nhớ chuyện rắc rối bạn đang gặp phải chẳng vì lời phàn nàn của bạn mà tiêu tan, người đã bỏ bạn đi chẳng vì lời phàn nàn của bạn mà quay lại, hà cớ gì chúng ta lại làm những chuyện tốn công vô ích như vậy. Nói nhiều lời sân hận, bạn bè bằng hữu rời xa, mà người khác tất sẽ xem thường ta. Thay vì than phiền, hãy nỗ lực phấn đấu. Hãy coi khó khăn là động lực và cố gắng vượt qua để đạt được thành công. Nhớ tu miệng trước khi tu thân để đời đời hưởng phúc.
Bởi vậy dù ở độ tuổi nào hãy buông xuống sự phàn nàn, oán trách vì đó là con đường duy nhất để thoát khỏi phiền não. Khi nỗ lực thoát ly cảm xúc oán giận, bạn sẽ phát hiện ra rằng, chẳng có gập ghềnh nào không thể vượt qua.
Phàn nàn một ngày chi bằng cố gắng một ngày. Chỉ có sự cố gắng và nỗ lực của bản thân mình thì mới nhìn thấy ánh sáng của bình minh ngày mới. Nhớ lời Phật dạy, chớ nên nói những điều phàn nàn, bởi suy cho cùng thì nó cũng sẽ chẳng mang lại ích lợi gì mà còn làm hao tổn phước báu của bạn.
2. LÒNG THAM VÔ ĐÁY
Tham lam là gốc rễ của mọi điều rắc rối, ví dụ tham mà không có ham muốn sẽ sinh ra giận dữ, và tham mà không có ham muốn sẽ sinh ra ghen tị.
Lòng tham của con người giống như cái túi không có đáy, cái túi không có đáy thì dù có đựng bao nhiêu vàng bạc của quý cũng không thể nào đầy được. Cũng vậy, lòng tham của con người thì vô độ nên không có điểm dừng, không có giới hạn, mà lại vô hạn…
Chính vì vậy con người mãi chạy theo dục lạc để tận hưởng, không bao giờ biết dừng. Giống như con thiêu thân lao mình vào ánh đèn mà không thể nào biết rằng nó sẽ bị nguy hiểm biết dường nào và nó không thể nào biết được khi lao vào bóng đèn thì nó sẽ chết ngay.
Khi còn trẻ, người ta có thể rất vui mừng vì một món đồ chơi, nhưng khi đến tuổi trưởng thành, dù có nhiều tiền bạc, nhiều thứ giá trị nhưng chúng ta sẽ không còn thấy hạnh phúc như khi còn nhỏ nữa. Bởi lúc này lòng tham càng nặng nề hơn. Tham lam giống như uống nước muối cho đỡ khát, bạn sẽ không bao giờ thỏa mãn.
Đức Phật nói tham lam là ác pháp. Nếu con người cứ gần gũi, luôn luôn chạy theo bởi lòng tham muốn này mà không biết tránh xa nó thì rất có thể bị nguy hại cho bản thân. Ngài thường dùng hình ảnh vàng bạc, của báu, tài sản giống như con rắn độc nó sẽ cắn chúng ta chết.
Đức Phật dạy con người muốn được giàu sang thì phải từ bỏ tính tham lam, ích kỷ, keo kiệt, bủn xỉn… thì sẽ hưởng được phước báu hữu lậu giàu sang. Nhưng khi được phước báu hữu lậu giàu sang phú quý thì đừng hãnh diện kiêu mạn với phước báu đó.
Vì sự giàu sang đó là pháp hữu vi, là vô thường, nên đừng chấp thủ vào nó, mà phải học tính buông xả, xa lìa những cạm bẫy của dục lạc để thân tâm luôn được thanh thản, an lành thì đây mới là phước báu vô lậu không còn phải trôi lăn sinh tử nữa.
3. GANH GHÉT, ĐỐ KỴ
Lòng ghen tị vốn là một trở ngại lớn cho người tu, nó còn có hại hơn nhiều so với lòng tham, những người ghen tị có thể không bao giờ có cơ hội đạt được giác ngộ.
Theo Phật giáo, trong 14 điều răn Đức Phật có dạy rằng: “Bi ai lớn nhất của đời người là sự ganh ghét, đố kỵ”. Vậy nhưng, mấy ai trong chúng ta tỉnh ngộ và thường xuyên nhắc nhở bản thân mình phải tránh xa điều này?
Con người thật kỳ lạ, thấy ai thông minh, giỏi giang và thành đạt thì đã tỏ ra vô cùng tức tối cũng như ghen ghét dù cho những gì họ đạt được không có ảnh hưởng gì đến mình. Có những người giữ niềm tin rằng giàu có cũng vì làm ăn bất chính. Ngoài ra, lại có những người vì thấy người ta xinh đẹp, nhiều tiền thì lại khẳng định rằng họ “làm ăn không đứng đắn”.
Vậy nhưng, suy nghĩ trong lòng thôi chưa đủ, họ sẽ thực hiện những hành vi cũng chỉ để thỏa mãn lòng ghen tức của mình. Khi đứng trước tài năng hay là những thành tựu của người khác, thay vì ngưỡng mộ hay là công nhận thì họ lại tỏ ra khó chịu, phủ nhận những thành tựu, tài năng đó bằng những lời nói, suy nghĩ hay các hành động tiêu cực.
Từ đó có thể thấy ghen tị là một hình thức “chấp ngã” rất nghiêm trọng và ích kỷ. Trải qua nhiều thời đại, có vô số ví dụ về tác hại của sự ghen tị. Vì vậy, Đức Phật đã thiết lập phương pháp “Hoan Hỷ” cho tất cả chúng sinh, khen ngợi mọi điều tốt đẹp khi họ nhìn thấy và vui mừng trước mọi điều tốt lành, đây là bí quyết để có được may mắn.
Phật dạy trong cuộc sống, những người hay đố kỵ phải chịu nhiều quả báo. Nếu không có tài năng, luôn ganh tỵ với người, đời sau chúng ta sẽ không có tài năng. Thấy ai thành công, chúng ta chỉ trích, bực bội thì đời sau, thành công sẽ không đến, làm gì cũng thất bại.
Bởi vậy, những người làm việc hay thất bại thường do nhiều nguyên nhân nhưng trong đó có nguyên nhân do đời trước có tâm đố kỵ nặng quá. Ngoài ra, người có tâm đố kỵ còn chịu một quả báo nữa là bị thân quyến bỏ rơi.
Phật dạy vì chỉ trích cho người ta bỏ nhau, ghét nhau thì chúng ta sẽ chịu quả báo sống cô đơn, bị người thân ghét bỏ. Và quả báo nặng hơn nữa là bị đọa ba đường ác: địa ngục, ngạ quỷ, súc sinh.
4. PHẠM TỘI TÀ DÂM
Như thế nào là phạm tội tà dâm và quả báo tà dâm? Theo kinh điển Phật giáo, tà dâm là những hành vi quan hệ tình dục với người khác mà không phải là vợ, là chồng của nhau, có nghĩa là các hành vi quan hệ không chung thuỷ với vợ chồng của mình.
Có câu: “Vạn ác, dâm vi thủ”, nghĩa là trong vạn cái ác, tà dâm đứng đầu. Báo ứng của tà dâm quả thật rất đáng sợ.
Tổ tiên chúng ta thường nói rằng cách hủy hoại tài sản, danh vọng và của cải tồi tệ nhất là tà dâm. Ở đời, kẻ cầu tài sẽ mất của cải vì tà dâm; kẻ cầu danh vọng sẽ trở nên tầm thường vì tà dâm; kẻ cầu địa vị cao sẽ bị khinh thường vì tà dâm.
Sự lạc thú từ tội tà dâm chỉ là nhất thời, nhưng tội nghiệp mang lại thì thật to như núi. Đối với những người phạm tội tà dâm, một số thì bị mất mạng, một số thì bị mất chức vị, một số hủy hoại gia đình và một số thì bị tuyệt tự. Một người có thể có mệnh phú quý, nhưng nếu phạm tội tà dâm, anh ta có thể trở nên khốn khổ lao đao suốt cuộc đời.
Tà dâm dẫn đến tổn hao phước báo hôn nhân một cách nghiêm trọng, chiêu mời quyến thuộc không như mong muốn. Mọi chuyện đều là có định số. Trước khi kết hôn, phóng túng bản thân, hao tổn quá nhiều phúc báo của hôn nhân, vậy nên cưới phải đối tượng khó được như ý. Bạn có thể quy kết là tính cách không hợp, đây là nguyên nhân của tầng thứ nông cạn bề mặt, trên thực tế nguyên nhân căn bản ở chỗ phúc báo của bạn đã bị hao tổn quá nhiều. Phúc báo về phương diện này quá mỏng rồi, hôn nhân tự nhiên cũng không được hạnh phúc.
Sau khi kết hôn, làm ra những chuyện tà dâm, không kể được che đậy kỹ càng thế nào, cũng đều sẽ dẫn phát vấn đề trong mối quan hệ vợ chồng. Người có nghiệp nặng về mặt này, hoặc nhẹ hoặc nặng sẽ dẫn đến các loại bất hòa trong quan hệ vợ chồng, cho đến các loại mâu thuẫn. Người có phúc nhẹ về phương diện này, lập tức dẫn đến hôn nhân rạn nứt.
5. NÓI DỐI
Miệng của bạn, nói ra lời tốt hay xấu là của bạn. Chúng ta sinh ra trong xã hội, lời nói là cách chúng ta giao tiếp với người khác. Mọi việc đều có hai mặt, thậm chí còn có câu nói “một lời nói thì nước thịnh, một cái liếc mắt thì hủy cả giang sơn”.
Không phải ngẫu nhiên mà Đức Phật đã đưa vấn đề dối trá vào giới cấm. Nói dối là bao gồm cả việc thêm bớt vấn đề, nói sai, nói không đúng sự thật nhằm đánh lừa người khác, hãm hại người khác, vụ lợi cá nhân.
Không chỉ vậy, nếu ta nghe lời nói dối, thấy hành động sai mà ủng hộ, hoặc cho rằng bình thường thì ta cũng phạm phải giới cấm ấy. Bởi vì, một lời nói dối có thể giết chết một con người, có thể vùi lấp những mầm sống, đập tan những ước mơ, đốt cháy mọi thứ “tài sản”.
Đức Phật dạy, nói dối chia làm 4 loại: vọng ngữ, ỷ ngữ, ác khẩu, lưỡng thiệt. Đây là 4 loại nói dối khiến bản thân mỗi người gây tạo nghiệp ác. Chính những cách nói này là tội ác mà người nói khiến cho những người xung quanh bị hại hay xa lánh. Vì thế, cần phải tránh xa.
Cả những người hay nói dối không ác ý mà chỉ có tính đùa vui cũng gây ra nghiệp quả không tốt, vì nó làm cho họ quen với thói xấu ấy và khiến mọi người xung quanh không tin vào lời nói của họ nữa, dù đôi khi họ nói thật.
Cũng có những người do bản thân khiếp nhược, không bản lĩnh, nên khi bị ai đó ép buộc đã phải nói dối. Họ nói không đúng sự thật khi bị người xấu ép khai khống, hoặc đổ tại ai đó. Việc làm đó khiến những người bị họ khai mắc họa.
Hay có những người vì hám danh, thích địa vị nên cứ khoe khoang. Họ nói dối để khiến người khác nghĩ mình tài giỏi, thông minh, hơn người… nhưng đó là sự giả tạo. Đây là nghiệp ác tự tạo, chỉ vì sở thích hám danh đem lại.
Và theo kinh Phật, nếu người nào nói dối mình đã chứng Thánh mà chưa có thì mắc tội đại vọng ngữ, sẽ bị đọa vào ba đường ác (địa ngục, ngạ quỷ, súc sinh). Đó là những tội ác mà cá nhân nào làm phải nhận lấy.
6. TẠO NGHIỆP SÁT SINH
Trong kinh Bồ Tát Giới, Phật nói: Tất cả chúng sinh đều có Phật tính như nhau, nếu chúng ta giết chết một con vật tức là giết chết lòng từ bi của mình, giết luôn vị Phật tương lai và giết lộn ăn lầm người thân trong quá khứ.
Hầu hết mọi người trên thế gian đều giết hại chúng sinh để thỏa mãn dục vọng, nhưng ít ai biết rằng “tất cả chúng sinh đều có trí tuệ và đức hạnh của Như Lai”. Kinh “Đại Trí” nói rằng trong các tội lỗi, tội sát sinh là nặng nhất.
Sát sinh là diệt mạng sống của kẻ khác hoặc loài khác, nói chung là chúng sinh hữu tình. Sát sinh là tự mình cầm khí giới trực tiếp sát hại hoặc dùng phương tiện như bẫy, thuốc độc giết hại, hoặc sai bảo người khác giết hại, hoặc thấy sự giết hại mà trong tâm mình hoan hỷ, đều là nghiệp sát sinh cả.
Đức Phật đưa tội sát sinh vào giới cấm thứ nhất trong ngũ giới, tức ngày đã thấy hậu quả không lường của việc này. Việc giết hại sinh linh, đặc biệt những súc vật lớn là điều tối kỵ
Nhà Phật có chỉ rõ: “Vạn vật hữu linh”, còn trong dân gian lại có câu: “Sinh nghề tử nghiệp”. “Nghiệp” ở đây không chỉ có hàm ý biểu thị nghề nghiệp mà còn có hàm ý là chỉ nghiệp lực (ác nghiệp) mà họ gây ra trong chính cái nghề mà mình đang làm, xem ra cũng không phải là không có lý.
Trong kinh Phật ghi lại câu chuyện: vua Lưu Ly bị dòng họ Thích Ca làm nhục do ông là con của nô tỳ (tức Hoàng hậu Mạt Lợi sau này) mà khởi lòng thù hận, đem quân giết toàn bộ dòng họ Thích. Đức Phật đã ba lần đứng ra ngăn cản khiến vua Lưu Ly rút quân về nước. Đến lần thứ tư, vua Lưu Ly ồ ạt khởi binh sang đánh, Đức Phật không ngăn cản nữa vì Ngài biết đây là ác nghiệp mà dòng họ Thích đã đến thời phải trả quả báo.
Nhìn thấy dòng họ Thích bị vua Lưu Ly giết hại, Đức Mục Kiền Liên thương xót, liền dùng thần thông cứu tất cả người dòng họ Thích còn lại thu vào trong bình bát của mình bay lên hư không. Đến khi tàn cuộc chiến tranh, Đức Mục Kiền Liên hạ bình bát mở ra, Ngài thấy bên trong là một bát máu, không một ai còn sống sót.
Đức Phật dạy nguyên nhân của việc này: Tiền kiếp của vua Lưu Ly là con cá lớn và quân binh của ông ta là những con cá nhỏ sống trong một cái ao. Những người dòng họ Thích khi đó là những người dân đi tát ao, bắt cá và giết những con cá trong ao đó, trong đó có con cá lớn (chính là vua Lưu Ly sau này). Đến kiếp này, nhân duyên hội đủ khiến họ báo thù và giết hại nhau. Đức Phật cũng kể, trong tiền kiếp đó, Ngài là một cậu bé, tuy không giết cá nhưng vì lấy gậy đập đầu con cá ba cái nên kiếp này, Ngài cũng phải chịu quả báo bị đau đầu ba ngày.
Nếu ai tạo nghiệp sát sinh hại vật nhiều thì chắc chắn chịu quả báo thân thể đau yếu, nhiều bệnh tật, thọ mạng ngắn ngủi, người và vật đều xa lánh vì luôn tỏa ra sát khí nguy hiểm, lạnh lùng.
Theo tuệ giác của Thế Tôn, người tạo nghiệp giết hại nhiều, nhất là những người hành nghề săn bắn, đồ tể, hàng thịt thì không chỉ thiếu phước về sức khỏe và trường thọ mà còn chịu thêm quả báo nghèo hèn, khốn khổ.
Như lời Phật dạy, chúng ta nên tu đức bình đẳng, tu tâm từ bi và tôn trọng sự sống của chúng sinh. Nếu mỗi người chúng ta đều làm được như vậy thì thế giới này sẽ rất tốt đẹp, tâm chúng ta sẽ luôn được an lạc, hạnh phúc.